၂၅-၁-၂ဝ၁၄ ကေန႔ (တီဘီ) ေရာဂါေမးခြန္း ၂ ခုရပါတယ္။ လူနာေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ပဌမေမးခြန္း Q: က်ေနာ္႔အမ်ိဳးသမီးမွာ ရင္ဘတ္တစ္ဝိုက္ေအာင္႔ျခင္း ေက်ာေအာင္႔ျခင္းမ်ားျဖစ္ကာ အိပ္မရဘူး ေျပာပါသည္။ သံုးလခန္႔ရွိၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးတြင္လည္း အနည္မ်ားစြာ ပါပါသည္။ ေခ်ာင္းမဆိုးပါ၊ အသက္ရွဴမၾကပ္ပါ။ အီးစီဂ်ီရိုက္ရာ ေကာင္းသည္ဟု ေျပာပါသည္။ အသက္ ၃၅၊ အိမ္ေထာင္ရွိ၊ သားတစ္ေယာက္ရွိ။ တီဘီျဖစ္ဖူး။ ႕႕႕႕႕ တြင္ လက္ရွိ ေနပါသည္။
A: TB ေဆး ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ေသာက္ခဲ့ပါသလဲ။ ေဆးပါတ္ေစ့ျပီးေနာက္ ဓါတ္မွန္ျပန္ရိုက္ပါသလား။ ဘယ္လိုအေျဖထြက္ပါသလဲ။ အခုလိုျဖစ္ေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာျပီလဲ။ ဘယ္ေဆးေတြေသာက္ေနသလဲ။ နာတာသက္သာေဆးလား၊ အိပ္ေဆးလား။ ေခ်ာင္းဆိုးေသးလား။ ဆီးအတြက္ ဆရာဝန္ျပဘူးသလား။ ေဆးေသာက္ေနသလား။ Q: တီဘီေဆး ေျခာက္လေလာက္ေသာက္ရပါတယ္။ ေသာက္ၿပီး ဓါတ္မွန္ရိုက္တာ ေကာင္းတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ ေခ်ာင္းမဆိုးပါ။ ဆီးအတြက္ ဆရာဝန္မျပဖူးပါ။ လက္ရွိ ဘာေဆးမွ မေသာက္ပါ။ A: ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္လာပါသလား။ Q: တီဘီေပ်ာက္ၿပီးေနာက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လာပါသည္။ ဒါေပမဲ့ ဆယ္ႏွစ္ခန္႔ ၾကာၿပီျဖစ္ပါသည္။ အခုေက်ာေအာင့္ရင္ေအာင္႔ျဖစ္တာေတာ့ သိပ္မၾကာေသးပါဆရာ။ A: အနာ-အကိုက္သက္သာေဆး (Paracetamol/Ibuprofen) သာေသာက္ပါ။ ေနာက္ဆံုးဓါတ္မွန္ရိုက္တာၾကာျပီဆိုရင္ ထပ္ရိုက္သင့္ပါတယ္။ အရင္ဓါတ္မွန္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ ဒုတိယေမးခြန္း သမီးမွာ ေခ်ာင္းမဆုိးပဲ အဆုတ္ထဲေရဝင္ျပီး တီဘီရွိေနပါတယ္ရွင္။ ဆရာဝန္က ေရထုတ္ျပစ္ရမယ္တဲ့ ေနာက္ေက်ာကေန အပ္နဲ ထုိးျပီးထုတ္မယ္ေျပာပါတယ္။ ထုတ္ျပီးရင္ ေရာ ထပ္ဝင္နုိင္ပါသလား ဆရာ။ အသက္အႏၱရယ္ ရွိတယ္လုိေျပာတယ္ ဆရာ ဘာျဖစ္လုိ ဆရာ။ ေရထုပ္တာနဲ ့ပတ္သတ္တဲ့ ကုသနည္း ရွင္းျပေပးပါလားဆရာ။ ေသာက္ေဆးကေတာ တေန႔ေလးလုံးေသာက္ရပါတယ္။ အစာစားျပီး သုံးနာရီေလာက္ေနမွ ေသာက္ခုိင္းပါတယ္။ သမီးကအိမ္ေထာင္ရွင္ပါ။ အမ်ဳိးသားက တျခားတေနရာမွာ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ (၁) သမီးအမ်ဳိးသားကုိပါ ကူးစက္နုိင္ပါသလား။ (၂) ေဆးစစ္ဖုိ႔ လုိ မလုိ ရွင္းျပေပးပါဆရာ။ (၃) ေဆး စစ္ရင္ေရာ ဘာေတြ စစ္ဖုိ လုိမလဲရွင္။ • မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ေဆးရွိပါတယ္။ ေဆးေတြက တီဘီပိုးကိုႏိုင္ပါတယ္။ • တီဘီဆိုတာအဲလိုဘဲ။ ကေလး၊ လူၾကီးေတြမွာ အဆုပ္မွာျဖစ္သလို အရိုး၊ ခါးဆစ္၊ အူ၊ ဦးေႏွာက္ေျမွး စတာေတြမွာလဲ တီဘီျဖစ္တယ္။ • ေနာက္ျပီး အဆုပ္မွာျဖစ္ရင္လဲ သလိပ္ထဲပိုးပါတာနဲ႔ ပိုးမပါတာလဲရွိေသးတယ္။ • သလိပ္ထဲမွာပိုးပါမွ (Sputum AFB positive) မွသာ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ သူမ်ားကို ကူးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါလဲ တီဘီ မျပီးသူေတြကိုသာကူးတယ္။ • အဆုပ္ထဲေရေအာင္းတယ္၊ ေရဝင္တယ္ဆိုတာ အမွန္က အဆုပ္ကိုဖံုးထားတဲ့ အလႊာႏွစ္ခုၾကား အိတ္ထဲမွာ အရည္ေအာင္းတာျဖစ္တယ္ Pleaural effusion ေခၚတယ္။ • ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာ ေအာင့္မယ္၊ နာမယ္။ ေသခ်ာစစ္ရင္ ေဖါင္းေနမယ္။ ေခါက္ၾကည့္ရင္ လိႈင္သံထြက္ရမဲ့အစား ထံုသံထြက္မယ္။ • ေဆးကုတာက တီဘီတိုင္းလိုလိုတူသေလာက္ပါ။ • အရည္ေအာင္းရင္ အရည္ကိုေဖါက္ထုတ္တာလုပ္ရႏိုင္တယ္။ အနည္း-အမ်ားမတူပါ။ သတိေတာ့ထားရပါမယ္။ ပိုးထပ္မဝင္ေစရပါ။ အဆင္မသင့္ရင္ ျပည္ပိုးဝင္လို႔ ျပည္ျဖစ္တတ္တယ္။ ေသြးဆိုရင္ ကင္ဆာျဖစ္မယ္။ • အရည္ထုတ္တာမွာ တခါမကလုပ္ရတာရွိတယ္။ • ေဆး ၆ လကေန ၉ လအထိေသာက္ရင္ ေပ်ာက္ပါတယ္။ • အစားအေသာက္ လံုေလာက္-မွ်တေအာင္စားပါ။ နားပါ။ စိတ္ကို အျပဳသေဘာေဆာင္ထားပါ။ • အမ်ိဳးသမီးျဖစ္လို႔ သူကေမြးမဲ့ကေလးကို ေမြးေမြးျခင္း BCG ကာကြယ္ေဆးကုိ ဘယ္ဘက္ပခံုးမွာ ၁ ခါထိုးရင္ တီဘီ မကူးေစပါ။ • အတူေနသူတိုင္း တီဘီ စစ္သင့္ပါတယ္။ အမ်ားဆံုးက Chest X-ray ရင္ပတ္ဓါတ္မွန္ရိုက္ရတယ္။ လိုအပ္ရင္ Spurum for AFB သလိပ္စစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကို Tuberculin test လက္မွာေဆးထိုးစစ္တယ္။ • တီဘီေဆးေတြေသာက္နည္း အတိအက်ညႊန္ပါမယ္။ ေဆးတမ်ိဳးက အစာနဲ႔ ေဝးရတယ္။ က်န္တာေတြကမလိုပါ။ ေဆးေတြမွာ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြရွိၾကေပမဲ့ မဆိုးပါ။ • ေရာဂါသက္သာလာတာနဲ႔ လူက ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္လာမယ္။ ေဒါက္တာတင့္ေဆြ ၂၅-၁-၂ဝ၁၄
