အရက္ျဖတ္တဲ႔အခါ ျဖစ္လာနိုင္တဲ႔ျပႆနာေတြကို သိလိုပါတယ္။ က်ေနာ္ အသက္က (၅၁)ႏွစ္ပါ။ အရက္ကို ရက္ဆက္ ေသာက္ျဖစ္ခဲ့တာ (၆) နွစ္ေက်ာ္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ မည္သည့္ျပႆနာမွမရွိ ွအလုပ္ကျပန္ ေရာက္တဲ့အခ်ိန္ အိမ္ကတိုလီမိုလီ အလုပ္ကေလးေတြလုပ္ရင္း တခါတေလစာဖတ္ရင္း ဒါမွမဟုတ္ ဝါသနာပါတဲ့ ပန္းခ်ီဆြဲရင္းနဲ႔ ေသာက္တာပါဆရာ။ ဖန္ခြက္ထဲအရက္ (ရမ္) လက္ႏွစ္လံုးေလာက္ထဲ့ ေရအျပည့္ေရာၿပီး ျဖည္းျဖည္းျခင္း ေသာက္တာပါ။ တေန႔ကိုေရေရာၿပီး ခြက္ (၃/၄) ခြက္ေလာက္ေသာက္ျဖစ္တာမ်ားပါတယ္။ အဲဒါအရက္ျဖတ္ဘို႔စိတ္ကူးမိၿပီး ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ျပႆနာေတြကို သိခ်င္တာနဲ႔ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားရေအာင္ အကူအညီေတာင္းရတာပါဆရာ။
စြဲေနတာတခုကို ျဖတ္ဘို႔ဆိုရင္ ကာယကံရွင္ရဲ႕ ဆႏၵဟာ အထူးကု ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ အစြမ္းထက္ပိုအေရးပါတယ္။ အခုလို ေမးလာတာ တအားဝမ္းသာတယ္။ အရက္ျဖတ္ဘို႔ ေဆြမ်ိဳးမိဘေတြက ဘယ္ေလာက္ လုပ္ခ်င္လုပ္ခ်င္၊ ဆရာဝန္ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ အရက္ေသာက္ေနသူက မလုပ္ခ်င္သ၍ ဘာမွမတတ္ႏိုင္ပါ။ ေမးလာတဲ့သူ လူစြမ္းေကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ကြန္ဂရက္က်ဴေလးရွင္း)!
အရက္ျဖတ္လိုက္ရင္ ခံစားရမွာေတြဟာ အရက္ကို ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာနဲ႔ ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ေသာက္ထားသလဲ ဆိုတာအေပၚ မူတည္ျပီး ခံစားရမွာေတြ အနည္း-အမ်ားျဖစ္ေစမယ္။ ေနာက္ျပီး ျဖတ္လိုက္ခ်ိန္မွာရွိေနတဲ့ အသက္၊ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ က်န္းမာေရး အေျခအေနအေပၚမွာလဲ မူတည္ပါေသးတယ္။
အရက္မ်ားထားသူတိုင္းမွာ Tolerance ခံႏိုင္ရည္သေဘာျဖစ္ေနတာနဲ႔ Physical dependence ရုပ္သေဘာအရ အရက္အေပၚ မွီစြဲေနတဲ့အက်င့္လဲ ရွိေနျပီျဖစ္တယ္။ အရက္ျဖတ္ခံစားရမွာရဲ႕ ပင္မအက်ိဳးဆက္ေတြဟာ ဗဟိုအာရံုေၾကာစနစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Hyper-excitable state ဆိုတဲ့ အလြန္တက္ၾကြေနတဲ့အေျခအေနကို ေရာက္ေနျပီလို႔ ေခၚတယ္။ အရက္စြဲေသာက္ထားသူေတြရဲ႕ ဦးေႏွာက္နဲ႔ အာရံုေၾကစနစ္ဟာ အရက္နဲ႔ အံဝင္ဂြင္က် ျဖစ္ေနသလိုရွိထားလို႔ ျပန္ျပင္ဆင္ယူရေတာ့မယ္။ အာရံုေၾကာသာမက စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာလဲ သက္ေရာက္မႈေတြပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာဟာ အဆိုးေလးနဲ႔ အဆိုးၾကီးကို လဲယူရသလိုပါဘဲ၊ လဲရတာ တန္ပါတယ္။ လဲပါဗ်ာ ႕႕႕
Signs and symptoms ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ စိုးရိမ္စိတ္ျဖစ္တာဆိုတဲ့ အသင့္အတင့္ ဆိုးတာေတြကေန ဆိုးတဲ့ စိတ္ကေယာက္ကယက္ျဖစ္တာအထိျဖစ္မယ္။ မ်က္စိထဲမွာ သူမ်ားမျမင္တာေတြကို ျမင္ေနမယ္။ သိပ္ဆိုးတဲ့သူမွာ တက္မယ္။ ခံစားရတာေတြဟာ အိပ္ယာထခ်ိန္မွာ ပိုသိသာတယ္။
စာရင္းခ်ေရးရရင္ မနည္းလွပါ။ စိတ္မပ်က္ပါနဲ႔ စံုေအာင္သိေစခ်င္လို႔ ခ်ေရးတာပါ။
အစားအေသာက္ပ်က္ျခင္း၊ လက္တုန္၊ အားနည္း၊ ဝမ္းပ်က္၊ အစာေျခလမ္းမေကာင္း၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ ကိုယ္ပူ၊ အိပ္မေပ်ာ္၊ ေခါင္းကိုက္၊ မိုက္ဂရင္းေခါင္းမူး-ေခါင္းကိုက္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္၊ ရင္တုန္၊ ေသြးတိုး၊ စိတ္တို၊ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ ေတာက္တည္ရာမရျပဳမူျခင္း၊ စိတ္ရႈပ္ေထြး၊ ကိုယ္ႏႈပ္အမူအယာမတူျခင္း၊ စိတ္က်၊ အစစ္အမွန္ကိုမသိျခင္း၊ ေကာင္းေနတယ္ဘဲ ထင္မွတ္ျခင္း၊ ေၾကာက္စိတ္၊ သူမ်ား မျမင္-မၾကားတာေတြ ျမင္ၾကားျခင္း၊ ဂနာမျငိမ္၊ စိတ္ေရာဂါ၊ အိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ မ်က္လံုးအျမန္လႈပ္ျခင္း၊ ေဆာက္တည္ရာမရ၊ စိတ္ကေယာက္ကယက္ျဖစ္ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ အသက္ေသဆံုးျခင္း။ (ေဆာရီး)။
ဘယ္လိုကုသသလဲ
• Benzodiazepines ေဆးေတြကိုသံုးတယ္။ Diazepam, Chlordiazepoxide နဲ႔ lorazepam ေတြျဖစ္တယ္။
• Antipsychotics စိတ္အတြက္ေဆးေတြလဲ ေပးမယ္။ Haloperidol ကိုအသံုးမ်ားတယ္။
• Anticonvulsants အတက္သက္သာေဆးေတြလဲ သံုးဘို႔လိုရင္သံုးမယ္။ Topiramate, Carbamazepine စတာေတြ သံုးတယ္။
• Baclofen ေဆးကို Diazepam အစားသံုးတာလဲ ထိေရာက္တယ္။
• Magnesium, Nitrous oxide, Flumazenil, Trazodone, Clomethiazole (Heminevrin) နဲ႔ Barbiturates ေဆးေတြကိုလဲ သံုးတယ္။
• Ethanol (အက္သေနာ) ဟာအရက္ျဖစ္ေပမဲ့ ေသြးေၾကာထဲကို နည္းနည္း အဆမွန္ထိုးေပးျပီး အရက္ရဲ႕ အဆိပ္အေတာက္ ဖယ္ရွားေရးအတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။
• Caffeine ေကဖင္း (ေကာ္ဖိ) အေၾကာင္းေတာ့ စာတပုဒ္ေရးထားပါတယ္။
• Vitamins ဗီတာမင္ေတြကိုလဲသံုးရတယ္။ ဗီတာမင္ (ဘီ ၁) ေခၚတဲ့ Thiamine ကိုေသြးေၾကာထဲထိုးေပးတယ္။ Folic acid ေဖါလစ္အက္စစ္ကိုလဲ ေပးတယ္။
ဦးေႏွာက္နဲ႔အာရံုေၾကာအျပင္ စိတ္ပိုင္းထိခိုက္-သက္ေရာက္-ပ်က္စီးမႈေတြဟာ ၾကာေလဆိုးေလျဖစ္တဲ့အခ်က္ကို ကိုယ္တိုင္ နားလည္ဆင္ျခင္ပါ။ ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ထားခဲ့တာကို ကိုယ္တိုင္ ျပင္ယူႏိုင္ပါေစ။ သူမ်ားေတြကိုလဲ ကိုယ့္နမူနာကို ျပသႏိုင္ပါေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၆-၈-၂ဝ၁၃